~~*~~
Najważniejsze myśli zawarte w Upaniszadach. Pierwsze wzmianki o wędrówce dusz (transmigracji), duszy, karmie oraz poszukiwanie indyjskiego arche - nosiciela życia.
I Ożywiająca moc wody:
-
cyrkulacja, regularny obieg wody = fazy
księżyca;
-
księżyc, jako puchar wypełniony świętym i
odurzającym napojem somy, przeznaczonym dla bogów;
-
nauka o wędrówce dusz: żywot ludzi po śmierci, w
zaświatach również ma swój kres. Po śmierci w zaświatach dusza wraca do świata
doczesnego;
-
nauka o wyzwoleniu z kręgu narodzin i śmierci,
której posiadanie pozwala odpowiedzieć na pytanie: „Dusze, które wraz z
cyrkulacją wody przedostają się na księżyc, docierają tym samym do bramy
królestwa niebieskiego i otwiera się przed nim możliwość osiągnięcia wyzwolenia
[…]. Księżyc bowiem jako strażnik królestwa niebieskiego zadaje im pytania.”[1];
-
mistyka ofiarna (świat – ogień ofiarny);
-
dwie drogi zmarłych: ~ droga ojców, ~ droga
bogów:
***
II Nauka o oddechu:
-
oddech (prana)
– nosiciel życia; tchnienie żywotne;
-
mikrokosmos (człowiek) – oddech jest jego
tchnieniem żywotnym, makrokosmos (świat, kosmos) – siły przyrody, które
przechodzą w wiatr;
-
pranayana –
kontrola oddechu (np. w medytacji, jodze, praktyce ayurwedycznej);
-
koncepcja sił żywotnych (mowa, wzrok, słuch,
umysł etc.), z których najważniejszym jest oddech;
-
we śnie siły żywotne ustają/przechodzą w oddech;
sen jako chwilowe zwycięstwo śmierci,
która nie może zaszkodzić tylko oddechowi[2]:
-
Pięć tchnień życiowych: wydech (prana), wdech (apana), dech w górę (udana),
dech razem (samana), dech na
wskroś (vyana – w j. perskim to
potoczna nazwa duszy);
-
Powstanie świata: ze świadomego atmana wynika
cały świat, świadomość, poznanie oraz elementy bytu są zależne i zawarte w
oddechu.
***
III Nauka o ogniu:
-
Ogień (agni)
– nosiciel życia, pochodzący ze słońca: Słońce
wysyła kolorowe promienie: białe, brązowe, niebieskie, żółte, i w podobny
sposób od serca człowieka biegną kolorowe żyły, które subtelnie się
rozgałęziają i znajdują swoje ujście w promieniach słonecznych. Jest to droga
łącząca ludzi ze słońcem.[3]
-
Dusza ognista wstępuje w siły żywotne dając im
świadomość i aktywność; dusza posiada moc twórczą;
-
Metafora pochodni – istota poznania: oświetla
siebie i rzeczy;
-
Przestrzeń serca = kosmiczna przestrzeń (serce
oczywiście połączone z elementem ognia, także w Tradycyjnej Medycynie
Chińskiej);
-
Wyjaśnienie marzeń sennych: rozgrywają się, gdy
dusza ognista/świetlista/mentalna w czasie snu wycofuje się do serca; oraz głębokiego
snu: dusza wyślizguje się do zaświatów, opuszczając chwilowo świat doczesny,
tracąc świadomość istnienia tego świata. To jest głęboki sen bez marzeń.
Istnieje jeszcze wcześniejsza koncepcja o człowieczku
duszy:
-
-
Koncepcja ciała subtelnego (= cechy charakteru,
uczynki dobre i złe, prana), które jest związane z duszą po śmierci i umożliwia
jej transmigrację.
-
Karman = determinująca koło żywotów moc
uczynków.
-
Istota duszy to czysta świadomość, poznanie to
atrybut duszy (vijnana –
poznanie/świadomość), sama świadomość jest jednak niepoznawalna, często
opisywana poprzez negację (neti neti =
nie to, nie to):
Nie możesz widzieć widza widzenia, nie
możesz słyszeć słuchacza słyszenia, nie możesz myśleć tego, który myśli
myślenie, nie możesz poznać tego, który poznaje. To jest twoja dusza (atman) wewnątrz
wszystkiego. To, co od niej różne, jest bolesne.[4]
-
Ogień zastąpiony Duszą Świata – brahmanem.
-
Stan wyzwolenia z koła żywotów – wiedza i
bezpragnieniowość. Brak przedmiotu poznania, nieśmiertelność.
-
Postrzeganie przedmiotów: świadomość wstępuje w
narządy i poprzez nie rozpoznaje przedmioty.
***
A poniżej nauka Jadżniawalkji, której myśl przewodnia o wszechobecnej Jaźni (atmanie, duszy), będzie miała wpływ na cały rozwój filozofii indyjskiej:
To z Upaniszad późniejsze koncepcje filozoficzne czerpały wiedzę o Duszy Świata, której jesteśmy częścią; w przeciwieństwie do szkół filozofii przyrody, które objęły nieco inną drogę, uznając istnienie dusz indywidualnych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
~ zostaw po sobie ślad ~